بامداد ۲۸ خردادماه، برای نخستین بار از موشکی مدرن با قابلیت‌های ویژه استفاده شد؛ موشک فتاح، نخستین موشک هایپرسونیک ایران از نوع بالستیک. استفاده از این موشک در عملیات حمله به رژیم اسرائیل، نشان دهنده صحت غیرقابل رهگیری بودن آن است که به هنگام رونمایی از آن صحبت شده بود.
آنچه دیگران میخوانند
چرا موشک فتاح مهم است؟
موشک فتاح، که از آن در خرداد ۱۴۰۲ رونمایی شد، نخستین موشک هایپرسونیک ساخت ایران است. این موشک با برد ۱۴۰۰ کیلومتر و سرعت بین ۱۳ تا ۱۵ ماخ، در ردیف پیشرفته‌ترین موشک‌های دنیا قرار می‌گیرد.
در واقع این نوع موشک در فاز گلاید ۸ ماخ، در فاز میانه سرعتی بیش از ۲۵ ماخ و در فاز برخورد حدودا ۱۵ ماخ سرعت دارد.
نکته کلیدی وفناوری مهم دیگر در مورد موشک فتاح کلاهک آن است. فتاح با کلاهکی مخروطی شکل از نوع انفجاری سرعت بسیار بالایی در حرکت دارد.
اما، اهمیت این موشک نه فقط در سرعت بالای آن، بلکه در مانورپذیری بسیار زیاد و توان عبور از تمام سامانه‌های دفاع موشکی شناخته‌شده جهان است. حتی پیشرفته‌ترین سیستم‌های پدافندی چون پیکان اسرائیل یا پاتریوت آمریکا، قادر به رهگیری دقیق این موشک نیستند. دلیل آن، تغییر مداوم مسیر و ارتفاع پروازی موشک، و توانایی آن برای مانور هم در داخل جو و هم در خارج از آن است.
چگونه موشک فتاح از گنبد آهنین عبور می‌کند؟
سامانه‌های دفاع موشکی سنتی بر اساس پیش‌بینی مسیر پرواز موشک‌ها عمل می‌کنند. بیشتر موشک‌های بالستیک، پس از شلیک، به مسیری قوسی وارد شده و قابل شناسایی و رهگیری هستند. اما موشک‌های هایپرسونیک مثل فتاح، این قاعده را به‌کلی به‌هم می‌ریزند. فتاح از یک نازل متحرک در بخش انتهایی برخوردار است که به آن امکان می‌دهد به طور پیوسته مسیر خود را تغییر دهد. همین ویژگی، سامانه‌های هشدار زودهنگام و رهگیرهای موشکی را دچار سردرگمی می‌کند. به بیان ساده، دشمن نمی‌داند این موشک به کدام نقطه می‌خواهد برخورد کند یا در کدام ارتفاع در حال حرکت است. در نتیجه، حتی اگر موشک رهگیری شود، احتمال هدف‌گیری دقیق آن نزدیک به صفر است.
تفاوت موشک فتاح ۱ با فتاح ۲ چیست؟
موشک فتاح ۱ که در خرداد ۱۴۰۲ رونمایی شد، یک موشک بالستیک هایپرسونیک با برد ۱۴۰۰ کیلومتر، سرعتی بالغ بر ۱۳ تا ۱۵ ماخ و نازل متحرک در مرحله پایانی است که امکان مانورهای غیرخطی برای عبور از سامانه‌های پدافندی را فراهم می‌کند. این موشک با پرواز در داخل و خارج جو و استفاده از سوخت جامد، به عنوان یک سلاح بازدارنده با توان نفوذ بالا معرفی شده است.
اما در آبان همان سال، نسل دوم این موشک با نام فتاح ۲ رونمایی شد؛ موشکی با طراحی گلایدری و مسیر پروازی شبه‌کروز که تفاوت‌های بنیادینی با فتاح ۱ دارد. فتاح ۲ در مرحله اول از پیشرانه سوخت جامد مشابه نسل اول استفاده می‌کند، اما مرحله دوم آن با پیشرانه مایع، امکان پرواز با مانورپذیری مستمر در ارتفاع پایین را فراهم می‌سازد. این ویژگی، توانمندی فتاح ۲ را برای نفوذ به سامانه‌های دفاعی چندلایه افزایش می‌دهد و آن را برای حملات دقیق‌تر و انعطاف‌پذیرتر در محیط‌های پدافندی متراکم مناسب می‌سازد. به این ترتیب، فتاح ۲ نماد گذار از الگوی سنتی موشک‌های بالستیک به سوی سلاح‌های هایپرسونیک با قابلیت‌های عملیاتی پیشرفته‌تر است.